به گزارش قدس آنلاین، علی تیموری با بیان اینکه در اختیار قرار دادن قرق‌های اختصاصی به‌عنوان یکی از شاخص‌ترین الگوهای بهره‌گیری از ظرفیت‌های غیردولتی در حوزه محیط‌زیست طبیعی و به‌طور مشخص، حفاظت از حیات‌وحش مطرح است، گفت: به همین دلیل اجرای قرق‌های اختصاصی در ایران پس از طی روند بررسی‌های تخصصی، کارشناسی، حقوقی واداری، اخذ تأییدیه‌های قانونی از مراجع ذی‌ربط و همچنین تصویب نهایی در شورای عالی حفاظت محیط‌زیست، به‌صورت رسمی از سال ۱۳۹۵ آغاز شد.

وی افزود: برای نخستین بار در سال ۱۳۹۵ مجوز رسمی فعالیت پنج‌ساله سه قرق اختصاصی در استان‌های یزد و کرمان به اشخاص حقیقی و حقوقی واگذار شد.

مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط‌زیست ادامه داد: پس‌ از آن در سال ۱۳۹۶ نیز برای صدور مجوز فعالیت دو قرق اختصاصی دیگر در استان‌های یزد و سمنان پیگیری‌هایی صورت گرفت که در پی آن مجوز قرق یزد صادر شد و مجوز قرق سمنان نیز در حال طی مراحل نهایی واگذاری است.

تیموری درباره اقدام‌های صورت گرفته برای شکل‌گیری قرق‌های اختصاصی در کشور اظهار کرد: برگزاری نشست‌های تخصصی با مشارکت متخصصان، اساتید دانشگاه، کارشناسان سازمان و سایر دستگاه‌های اداری، متقاضیان ایجاد قرق اختصاصی و علاقه‌مندان به حفاظت از حیات‌وحش، برگزاری جلسات فنی واداری متعدد با دستگاههای مسئول به‌ویژه سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری و شورای عالی جنگل، برگزاری کارگاه‌های آموزشی با استفاده از اساتید داخلی و خارجی، اجرای برنامه‌های آموزشی برای مدیران قرق‌های اختصاصی و قرق‌بان‌ها، سرشماری منظم و ضابطه‌مند حیات‌وحش در محدوده قرق‌های اختصاصی تصویب‌شده برخی از اقدام‌های صورت گرفته در این زمینه است.

وی ادامه داد: تنظیم و ابلاغ دستورالعمل نحوه واگذاری قرق‌های اختصاصی، راه‌اندازی کمیته فنی قرق‌های اختصاصی با مشارکت نمایندگان حوزه‌های تخصصی ذی‌ربط بر اساس ضوابط مندرج در دستورالعمل ابلاغی، برگزاری جلسات و ابلاغ تصمیم‌های اتخاذشده به استان‌ها، تعیین سهمیه‌های شکار در قرق‌های اختصاصی در سال ۹۵ پس از بررسی‌های همه‌جانبه کارشناسی در کمیته مذکور و ابلاغ آن به استان‌های یزد و کرمان و اجرای موفق و بدون حاشیه برنامه شکار در سه قرق اختصاصی طی همان سال نیز در همین راستا صورت پذیرفت.

به گفته مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط‌زیست، ابلاغ لزوم تشکیل کمیته نظارت بر قرق‌های اختصاصی در استان‌های دارای قرق اختصاصی به اداره کل استان، تهیه شرح خدمات نحوه تهیه طرح‌های توجیهی و حفاظتی درخواست قرق اختصاصی، تعیین و ابلاغ راهبرد تبدیل مناطق شکارممنوع که شرایط و قابلیت ارتقای سطح به مناطق چهارگانه را دارا نیستند به قرق‌های اختصاصی باهدف استفاده از ظرفیت‌های غیردولتی در توسعه امر حفاظت از حیات‌وحش و سوق دادن امکانات حفاظتی در استان‌ها ازاین‌گونه مناطق به مناطق چهارگانه تحت مدیریت برخی دیگر از مهم‌ترین اقدامات صورت گرفته در این حوزه است.

رشد جمعیت حیات‌وحش در محدوده قرق‌های اختصاصی

تیموری اشاره‌ای هم به مهم‌ترین ویژگی‌های قرق‌های اختصاصی دارای پروانه فعالیت در سال‌های ۹۵ و ۹۶ داشت و افزود: فعالیت داوطلبانه حفاظتی در محدوده این قرق‌ها از چند سال پیش توسط متقاضیان آغازشده بود و با استفاده از الگوهایی همچون همیاری محیط‌زیست؛ شناسایی متخلفان و اطلاع‌رسانی تخلفات به ماموران اجرایی سازمان صورت می‌گرفت.

وی ادامه داد: بازسازی و مرمت منابع آبی و آبشخورها، ساخت و کارگذاری منبع آب و آب‌رسانی به آن‌ها با نظارت اداره کل محیط‌زیست استان، مشارکت و همکاری در اقداماتی ازجمله خریداری و نصب دوربین‌های تله‌ای، به‌کارگیری نیروهای اجرایی و برگزاری گشت‌های مستمر در مناطق، همکاری و مشارکت در سرشماری‌های حیات‌وحش محدوده‌های موردنظر از دیگر ویژگی‌های مناطق معرفی‌شده به‌عنوان قرق اختصاصی است که به دلیل همین اقدام‌ها و به گواهی گزارش‌های ادارات کل استان‌های یزد و کرمان، رشد چشمگیر جمعیت حیات‌وحش در این مناطق نسبت به سنوات قبل را به دنبال داشت.

مردم بومی متقاضیان اصلی مدیریت قرق‌های اختصاصی

مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط‌زیست درباره متقاضیان مدیریت قرق‌های اختصاصی، گفت: این متقاضیان و سرمایه‌گذاران اغلب از اهالی بومی منطقه و علاقه‌مندان به محیط‌زیست و حیات‌وحش هستند.

تیموری خاطرنشان کرد: این امر از یک‌سو موجب همراهی و همکاری جوامع بومی و محلی منطقه در مسیر حفاظت از حیات‌وحش و شکل‌گیری قرق اختصاصی شد و از سوی دیگر باعث شد تا تعداد قابل ‌ملاحظه‌ای از شکارچیان به امر حفاظت از حیات‌وحش و همکاری در اجرای برنامه‌های حفاظتی در این محدوده‌ها روی‌ آورند و به‌صورت خودجوش و داوطلبانه، تجربیات و دانش بومی و سنتی خود را از شکار بی‌رویه به سمت حفاظت و حمایت از حیات‌وحش سوق دهند.

قرق منصورآباد رفسنجان نمونه‌ای از تلاش شکارچیان برای احیای مجدد جمعیت گونه‌ها

به گفته وی، شاخص‌ترین مصداق این امر را می‌توان در قرق منصورآباد رفسنجان مشاهده کرد که بیش از ۱۵۰ شکارچی بومی منطقه با تشکیل گروهی به نامه گروه دوستداران طبیعت رفسنجان و افزایش اعضای این گروه به ۴۰۰ نفر، شکار در محدوده مذکور را کنار گذاشته و با اجرای برنامه‌های حفاظتی زمینه رشد چشمگیر و احیای مجدد جمعیت قوچ و میش در منطقه منصورآباد را فراهم ساختند.

مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط‌زیست افزود: نیروهای اجرایی یا قرق‌بان‌هایی که در این قرق‌ها به کار گرفته شدند همگی از جوانان و علاقه‌مندان بومی منطقه هستند که این امر علاوه بر منافع اقتصادی برای جوامع محروم منطقه، ضمانتی برای موفقیت اجرای برنامه‌های حفاظتی در محدوده قرق‌های اختصاصی است.

تیموری اظهار کرد: سرشماری‌های صورت گرفته به‌ویژه سرشماری‌های رسمی که با نظارت سازمان حفاظت محیط‌زیست در سال گذشته و سال جاری در قرق‌های اختصاصی انجام شد، حاکی از رشد قابل‌توجه جمعیت حیات‌وحش در این مناطق و درواقع موفقیت برنامه‌های حفاظتی اجراشده توسط قرق داران است.

رشد ۲۵ درصدی جمعیت کل، بز، قوچ و میش در قرق‌های اختصاصی مهریز و رفسنجان

وی ادامه داد: تحلیل نتایج سرشماری سال ۹۶ در قرق‌های اختصاصی علی‌آباد چهل گزی مهریز و منصورآباد رفسنجان که طی روزهای اخیر و با حضور و نظارت مستقیم نمایندگان اداره کل حفاظت و مدیریت شکار و صید برگزار شد و مقایسه آن با نتایج سرشماری سال ۹۵ بیانگر رشد بیش از ۲۵ درصدی جمعیت گونه‌های کل، بز، قوچ و میش در این قرق‌ها در شش‌ماهه نخست سال ۹۶ نسبت به سال ۹۵ است.

مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط‌زیست با یادآوری این موضوع که کاهش بارندگی و خشک‌سالی مشهود از مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر رشد جمعیت حیات‌وحش است، خاطرنشان کرد: در چنین شرایطی افزایش جمعیت گونه‌ها از اهمیتی دوچندان برخوردار است.

تیموری گفت: در کنار قرق‌های اختصاصی، یکی دیگر از راهبردها و استراتژی‌های حمایت از حیات‌وحش که در دستور کار اداره کل حفاظت و مدیریت شکار و صید قرار گرفت، بهره‌برداری پایدار، توسعه مشاغل سبز و کمک به توسعه اقتصادی و اجتماعی جوامع بومی و محلی از طریق طرح‌های تکثیر و پرورش است.

وی ادامه داد: متقاضیان در قالب این طرح، گونه‌های قابل شکار و صید را در شرایط محصور و قابل‌کنترل تکثیر کرده تا علاقه‌مندان با پرداخت هزینه، نسبت به شکار آن‌ها بر اساس میزان ظرفیت گونه و هماهنگی اداره کل محیط‌زیست استان‌ها اقدام کنند.

کرمان میزبان نخستین مرکز بهره‌بردار پایدار از مرکز تکثیر و پرورش گونه‌های چهارپا در کشور

مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط‌زیست خاطرنشان کرد: نخستین مرکز تکثیر و پرورش که منجر به شکار گونه‌های چهارپا در کشور می‌شود و سرمایه آن توسط بخش خصوصی تأمین‌شده است، سال ۱۳۹۵ در منطقه سیرجان استان کرمان با صدور مجوز شکار فعالیت رسمی خود را آغاز کرد.

تیموری اشاره‌ای به نقش این‌گونه مراکز در زمینه‌سازی برای اشتغال و توانمندسازی جوامع محروم منطقه در کنار ایجاد فرصت‌های جدید برای شکار داشت و افزود: به همین دلیل بخشی از فشار شکار از دوش مناطق و زیستگاه‌های طبیعی برداشته و امکان بیشتری برای حمایت و حفاظت از حیات‌وحش در این زیستگاه‌ها فراهم می‌شود.

وی گفت: با توجه به توضیحات فوق، اداره کل حفاظت و مدیریت شکار و صید راهکار توسعه قرق‌های اختصاصی و همچنین طرح‌های تکثیر و پرورش همراه با بهره‌برداری پایدار ازاین‌گونه‌ها را باقوت پیگیری می‌کند و از همه علاقه‌مندان به حیات‌وحش و جاذبه‌های طبیعی دعوت می‌نماید تا در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند.

طبیعت‌گردی و گردشگری پایدار ازجمله جاذبه‌های قرق‌های اختصاصی

مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط‌زیست تأکید کرد: علاوه برشکار، فعالیت‌هایی همچون طبیعت‌گردی و گردشگری پایدار از دیگر جاذبه‌هایی است که می‌تواند موردتوجه مدیران قرق‌های اختصاصی قرار گیرد.

تیموری افزود: اگرچه کمتر از یک سال از آغاز فعالیت رسمی قرق‌های اختصاصی و مراکز تکثیر و پرورش واجد شرایط در کشور می‌گذرد اما ارزیابی بازخوردهای حاصله نشان می‌دهد که برگشت سرمایه در این حوزه بسیار مطلوب بوده و انگیزه اقتصادی لازم برای مشارکت علاقه‌مندان در این عرصه وجود دارد.

وی خاطرنشان کرد: مهم‌ترین بازخورد و دستاورد حاصل از فعالیت این مراکز، توسعه حفاظت از حیات‌وحش، افزایش جمعیت گونه‌های جانوری و احیای جمعیت گونه‌های جانوری وحشی در زیستگاه‌های طبیعی بوده است.

به گفته مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط‌زیست، در حال حاضر بیش از ۱۰ مجموعه در استان‌های مختلف آمادگی دارند تا با مشخص شدن محدوده آن‌ها توسط سازمان حفاظت محیط‌زیست، همچنین انجام هماهنگی‌های لازم با سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری و سپس اخذ مصوبه شورای عالی محیط‌زیست به‌عنوان قرق‌های اختصاصی فعالیت خود را آغاز کنند.